دلتاس خاص

روند تغييرات پوشش گياهي و توليد مراتع در استان مركزي طي يك دوره 5 ساله (1377-1381)

ارزاني حسين، ميرداوودي اخوان حميدرضا، فرح پور مهدي، سندگل عباسعلي، اكبرزاده مرتضي، مظفريان ولي اله، عظيمي مژگان السادات، كابلي سيدحسن. نشاني: تهران، بزرگراه اشرفي اصفهاني، نرسيده به پل بزرگراه شهيد همت، خيابان شهيد قموشي، خيابان بهار، نبش كوچه چهارم، پلاك 1. روند تغييرات پوشش گياهي و توليد مراتع در استان مركزي طي يك دوره 5 ساله (1377-1381). روند تغييرات پوشش گياهي و توليد مراتع در استان مركزي طي يك دوره 5 ساله (1377-1381). روند تغييرات پوشش گياهي و توليد مراتع در استان مركزي طي يك دوره 5 ساله (1377-1381).

پايش تغييرات پوشش گياهي با استفاده از اطلاعات بارندگي و تصاوير ماهواره‌اي در شمال‌غرب ايران

1 دانشجوي دكتراي مرتعداري، دانشكده منابع طبيعي، دانشگاه صنعتي اصفهان، ايران. 3 كارشناس ارشد محيط‌زيست، مركز تحقيقات ملي باروري ابرها، يزد، ايران. 2 استاديار، دانشكده منابع طبيعي، دانشگاه يزد، ايران.

شركت مهندسين مشاور زيست پايش اصفهان

كشور پهناور ايران در جنوب غرب آسيا يكي از مناطق نيمكره شمالي است كه به سبب برخي عوامل از جمله شرايط اقليمي متفاوت، وجود كوههاي مرتفع حصار مانند در اطراف، وجود كوير بزرگ مركزي و با وسعتي بيش از 1640000 كيلومتر مربع، نوعي ويژگي و تنوع زيستي در هر گوشه و كنار خود دارد و در هر بخش آن، تركيب خاص عناصر مختلف زيستي نوعي اكوسيستم ويژه بوجود آورده است. اين منطقه اكولوژيكي به خاطر حاصلخيزي خاك، تغييرات دما و بارندگي‌هاي متعدد، گونه‌هاي گياهي زيادي را در خود جاي داده به نحويكه بيش از 80 گونه درختي پهن برگ، 4 گونه سوزني برگ و 50 گونه درختچه‌اي تاكنون در آن شناسائي شده كه غالباً از تيپ‌هاي راش، ممرز، بلوط بلندمازو، افرا، توسكا و آميخته تشكيل شده است.

دو كاركرد مهم جنگل‌هاي بلوط زاگرس حفاظت آب و خاك هستند كه با توجه به غالب بودن آب و هواي خشك و نيمه‌خشك در كشور از اهميتي انكارنشدني برخوردارند؛ آنچنانكه هر نوع سرمايه­ گذاري حفاظتي و احيايي را توجيه­ پذير نشان مي‌دهد. تفاوت زياد دو عرض جغرافيايي شمال و جنوب كشور و وجود دشت‌ها، ارتفاعات و اقليم‌هاي متفاوت سيماي بسيار متنوعي به سرزمين پهناور ايران بخشيده به گونه‌اي كه نواحي رويشي و گونه‌هاي گياهي بسيار زيادي در آن مستقر شده‌اند. درصد پوشش اين پهنه ها در نواحي شمالي و برخي نواحي شمال غربي و پر باران بسيار بالاست ولي در نواحي خشك و كم باران كه تبخير آن چندين برابر بارش است درصد آن بسيار پائين ولي در عوض تنوع گونه اي در آنها بسيار بالاست.

نواحي مختلف جغرافياي گياهي در فلات ايران باعث جريان ژنتيكي عظيم در اين منطقه شده و در نتيجه تنوعي خاص در گونه هاي گياهي پديد آورده است كه در مقايسه با كشورهاي همجوار و برخي نقاط ديگر بسيار جالب است. ساكنان نواحي بياباني و نيمه بياباني ايران همواره به پوشش گياهي آن سخت وابسته بوده اند و هر كجا كه پوشش گياهي توانسته است ميكروكليماي مناسبي پديد آورد مردم در آنجا سكني گزيده اند. هر چند كه شرايط جوي منطقه موجب پراكندگي و فاصله زياد درختان شده اما بدليل وسعت زياد داراي گونه‌هاي گياهي متنوع مي‌باشد به نحويكه 69 درصد فلور ايران در اين ناحيه قرار گرفته است. تنوع گونه‌هاي گياهي از اختصاصات ويژه اين ناحيه رويشي است؛ آنچنانكه بيش از 775 گونه گياهي فقط در منطقه حفاظت‌شده شناسايي شده كه 55 گونه آن براي اولين بار از ايران گزارش شده است.

بررسي خصوصيات و ويژگي هاي پوشش گياهي مسيل ها و رودخانه هاي استان زنجان و تشكيل بانك اطلاعاتي آن در محيط GIS

دفتر مركزي انتشارات بوم سازه (سيويليكا): تهران، بزرگراه جلال آل احمد، بين خيابان كارگر و بزرگراه چمران، كوچه پروانه، پلاك ۴، ساختمان چمران، طبقه ۴، واحد ۳۱. تمامي خدمات پايگاه سيويليكا ، حسب مورد داراي مجوزهاي لازم از مراجع مربوطه مي باشند و فعاليت هاي اين سايت تابع قوانين و مقررات جمهوري اسلامي ايران است. تلفن: ۸۸۰۰۸۰۴۴ ، ۸۸۳۳۵۴۵۰ ، ۸۸۳۳۵۴۵۱ ، ۸۸۳۳۵۴۵۲ - كد پستي: ۱۴۳۹۹۱۴۱۵۳.

تاكسونومي و بيوسيستماتيك

استفاده از شاخص تعلقه في در روش تركيبي در شناسايي گونه‌هاي تفريقي بانك اطلاعاتي، به دليل اين كه اين شاخص وضعيت اجتماع‌پذيري هرگوه گياهي را بر مبناي فراواني نسبي آن‌گونه در هر گروه گياهي ارايه مي‌كند (Esmailzadeh and Asadi, 2014) و همچنين يك روش عددي به شمار مي‌رود و درك دقيق‌تري از ترجيحات گونه‌هاي تفريقي را فراهم مي‌سازد (Tsiripidis et al. نتايج تحقيق حاضر نشان داد كه با انتخاب پنج گونه تفريقي اوليه آزاد (Zelkova carpinifolia)، سرخدار (Taxus baccata)، كوله‌خاس (Ruscus hyrcanus)،انجيلي (Parrotia persica)و راش (Fagus orientalis) و پس‌ازآن تشكيل پنج گروه جامعه‌شناختي و بهره‌گيري از توابع اشتراك و يا اجتماع‌پذيري روش تركيبي مي‌توان يك طبقه‌بندي مناسب از اجتماعات گياهي شمشاد هيركاني را ارايه داد.

از اين‌ رو، نتايج تحقيق حاضر تصريح مي‌كند كه اگرچه بهره‌گيري از شاخص‌هاي تشابه در اختصاص رولوه‌هاي به‌اشتباه طبقه‌بندي‌شده در روش تركيبي امري اجتناب‌ناپذير است، اما مي‌توان در خصوص بهره‌گيري ديگر روش‌هاي جايگزين نظير مجموع شاخص تعلقه في (Esmailzadeh and Asadi, 2014) به‌ منظور حصول نتايج مناسب‌تر خوش‌بين بود. همچنين، بهره‌گيري از نتايج تحليل اجتماع‌پذيري گونه‌هاي مزبور با تعداد 19 گونه گياهي ديگر (جدول 3) از ميان 89 گونه موجود در بانك اطلاعاتي پوشش گياهي شمشاد سبب شد تا 85 درصد (379 رولوه از 442 رولوه) از رولوه‌هاي بانك اطلاعاتي پوشش گياهي مورد مطالعه يك انطباق 100 درصدي را با نتايج طبقه‌بندي براون- بلانكه ارايه دهند.

در پايان، با توجه ميزان انطباق 91 درصدي دو روش طبقه‌بندي براون- بلانكه و تركيبي و همچنين مزيت‌هاي يادشده روش تركيبي در پژوهش حاضر، مي‌توان روش مزبور را به عنوان جايگزين مناسب روش كارآمد طبقه‌بندي براون- بلانكه براي طبقه‌بندي بانك‌هاي اطلاعاتي پوشش گياهي بزرگ به متخصصان پوشش گياهي داخل كشور معرفي كرد. همان‌طور كه در نتايج جدول طبقه‌بندي سلسله مراتبي اجتماعات گياهي شمشاد استان‌هاي گلستان و مازندران با استفاده از روش تركيبي مشخص است، بر مبناي پنج گونه تفريقي اوليه آزاد، سرخدار، انجيلي، راش و كوله‌خاس مي‌توان تفكيك و طبقه‌بندي چهار اتحاديه متمايز شمشاد هيركاني را ارايه داد.

منبع